Stammen, totems en stompenteelt

Het kweken van paddenstoelen op boomstammen is een eenvoudige manier om ervoor te zorgen dat je jarenlang paddenstoelen kunt oogsten! Na inenting vereisen de stammen relatief weinig onderhoud en kun je verschillende soorten paddenstoelen op dezelfde plek laten groeien.

Het selecteren van je broed

Er zijn twee soorten broed die we vaak gebruiken voor het kweken van paddenstoelen op boomstammen: plug-broed en zaagsel-broed. Voor kleinere projecten is plug-broed ideaal. Om het handig te maken, hebben we onze buitenpaddenstoelen stammenkit samengesteld. Hierin zit alles wat je nodig hebt om 1-4 stammen te inoculeren, inclusief broedpluggen, wax, een boorbit en een waxapplicator.

Als je meer dan acht stammen wilt inoculeren of de efficiëntie wilt maximaliseren, kies dan zaagsel-broed. Dit type broed koloniseert ongeveer 30% sneller dan pluggen, maar vereist enkele extra gereedschappen. Eén zak van 2 kg kan ergens tussen de 10-40 stammen inoculeren.Hiervoor hebben we ook een samengestelde kit!

Bij het kiezen van welke paddenstoel je wilt kweken, is het ook belangrijk om te weten welke boomsoorten in jouw gebied voorkomen en welk type hout beschikbaar kan zijn. De meeste paddenstoelen groeien goed op een breed scala aan hardhoutsoorten, maar sommige hebben specifieke voorkeuren. Het vinden van de ideale boomsoort voor jouw project zal je kansen op succes vergroten en je waarschijnlijk belonen met handenvol paddenstoelen. Stem je paddenstoel af op bomen in onze onderstaande tabel of volg deze link.

Inoculatie van stammen
Gezonde, levende bomen kunnen het hele jaar door worden omgehakt voor paddenstoelenstammen. Het wordt niet aanbevolen om bomen te zagen tijdens de lente, tussen de knopzwelling en het volledig uitlopen van bladeren. Tijdens deze periode worden de meeste voedingsstoffen en energie van de boom besteed aan het ontwikkelen van bloemen en bladeren, dit zorgt ervoor dat er weinig voedingstoffen in de stam over zijn voor schimmelgroei. Bovendien is de schors losser, waardoor het risico op beschadiging tijdens het snijden toeneemt. Onaangetaste schors is erg belangrijk voor de groei van de schimmel. Snijd nooit dode, stervende of zieke bomen voor paddenstoelenteelt.

Stamgrootte
Elke maat stammen werkt. Je kunt takken of jonge boompjes gebruiken als dat beschikbaar is. Hout met een kleine diameter zal sneller koloniseren, maar zal niet zo veel seizoenen produceren als een grotere stam. Je wilt niet dat de stammen zo groot of zwaar zijn dat ze moeilijk te gebruiken zijn. Voor boormethoden is een stam diameter van 10-15cm en een lengte van 100-150cm ideaal.

We raden aan om stammen te verkrijgen van een duurzame bosbouwer of om duurzame praktijken te gebruiken bij het kappen van bomen voor paddenstoelenteelt. Voor meer informatie over het selecteren van boomsoorten voor paddenstoelenteelt, volg deze link.

Inoculatiemethoden
Er zijn twee hoofdmethoden van inoculatie, de traditionele methode met stammen en de  totem methode. De traditionele methode werkt goed voor de meeste paddenstoelen die op stammen groeien en kan ook worden aangepast voor gebruik op stronken. We kunnen het gebruik ervan terugvoeren tot duizenden jaren geleden, tot het moderne Japan van vandaag! Het geweldige aan paddenstoelenstammen is dat je meerdere jaren lang gourmet paddenstoelen kunt oogsten zonder je stammen opnieuw te hoeven inoculeren. Gemiddeld zal een paddenstoelenstam 1 jaar per 2.5cm diameter van de stam produceren. Dus als je een eiken stam met een diameter van 15cm inent met shiitake broed, zal deze waarschijnlijk ongeveer 6 jaar lang produceren!

Timing van je inoculatie
Stammen moeten worden geïnoculeerd twee weken na het kappen. Dit stelt de cellen in de stam in staat om af te sterven, maar het is niet lang genoeg voor de stam om uit te drogen of voor andere concurrerende schimmels om zich te vestigen. Een maand is ongeveer de langste redelijke periode tussen het kappen en het inoculeren van je stammen. Wanneer de temperaturen consequent onder het vriespunt liggen, kan het venster voor inoculatie worden verlengd met enkele maanden. Vers gekapt hout kan bedekt worden met sneeuw om vochtigheid te behouden totdat je klaar bent om in het vroege voorjaar te inoculeren.

Traditionele stam methode
Voor boormethoden is een diameter van 10-15 cm met een lengte van 90-120 cm ideaal.

Grotere stammen kunnen worden gebruikt, maar je wilt niet dat de stammen zo zwaar zijn dat ze moeilijk te verplaatsen zijn.

1. Gebruik een boor van 8,5 mm voor plugbroed of een boor van 16.5 mm of voor zaagselbroed en boor tot een diepte van 2,5 cm. Boor in een ruitpatroon over de omtrek van de stam, met uitzondering van de afgesneden uiteinden. We raden aan om gaten 10 cm uit elkaar te plaatsen in rijen die 5 cm uit elkaar zijn verschoven.

2. Plaats de pluggen in je gaten en gebruik een hamer of moker als de pasvorm strak is. Als je zaagselbroed gebruikt, gebruik dan het inentingsgereedschap om het zaagselbroed in de gaten te duwen.

Borstel gesmolten was over elk ingeplugd gat. We gebruiken een slowcooker om de was te smelten en een wol dauber of verfkwast om het aan te brengen. De methode van een dubbele ketel (bain marie) kan ook worden gebruikt was te smelten als je geen slowcooker hebt. Het afdichten van de gaten is cruciaal voor succes, omdat het het broed beschermt tegen uitdrogen en en besmettingen. Houd er rekening mee dat het moeilijk kan zijn om de was weg te poetsen, dus een toegewezen kringloopwinkel slowcooker of kom voor deze taak is een goed idee.
OPGELET: Gebruik een methoden die de was niet te heet laat worden! was is vlambaar en kan erg moeilijk zijn om te doven wanneer je pan vlam vat!

Methode voor boomstronken
Boomstronken hebben langer nodig dan stammen om te koloniseren, maar ze kunnen tot wel tien jaar produceren. Boomstronken van elke grootte kunnen worden geïnoculeerd, maar ze moeten afkomstig zijn van pas gekapte bomen. Alle geïnoculeerde boomstronken moeten zich in een schaduwrijke omgeving bevinden. Zorg ervoor dat je de boomstronk kunt identificeren en weet welke boomsoort het is!

1. Maak een ringvormige inkeping in je boomstronk door een strook schors van ongeveer vijf centimeter breed te verwijderen. Zorg ervoor dat je zowel de buitenste als de binnenste lagen schors verwijdert. Dit helpt om nieuwe scheuten te voorkomen.

2. Gebruik een boor van 8,5 mm voor plug-broed of een boor van 16.5 mm voor zaagsel-broed en boor tot een diepte van 2,5 cm over de bovenkant, zijkanten en blootgestelde wortels van de boomstronk.

3. Plaats de pluggen in je gaten en gebruik een hamer als de pasvorm strak is. Als je zaagsel-broed gebruikt, gebruik dan het inentingsgereedschap om het zaagsel-broed in de gaten te duwen.

4. Borstel gesmolten was over elk ingeplugd gat. We gebruiken een slowcooker om de was te smelten en een wol dauber of verfkwast om het aan te brengen. De methode van een dubbele ketel (bain marie) kan ook worden gebruikt was te smelten als je geen slowcooker hebt. Het afdichten van de gaten is cruciaal voor succes, omdat het het broed beschermt tegen uitdrogen en en besmettingen. Houd er rekening mee dat het moeilijk kan zijn om de was weg te poetsen, dus een toegewezen kringloopwinkel slowcooker of kom voor deze taak is een goed idee.
   OPGELET: Gebruik een methoden die de was niet te heet laat worden! was is vlambaar en kan erg moeilijk zijn om te doven wanneer deze vlam vat!

Methode voor totempalen (ook wel totempalen genoemd) Bij de totemmethode worden kleinere delen van boomstammen rechtop gestapeld met zaagsel-broed ertussen. Er zijn geen speciale gereedschappen nodig voor deze eenvoudige techniek en grotere stukken hout zijn gemakkelijk te gebruiken en aantrekkelijk om te tonen. Dit is de voorkeursmethode voor oesterzwammen, pruikzwammen en reishi, die van nature vruchten dragen wanneer de temperaturen in het voorjaar en de herfst verschuiven. Eén zak van 2 kg zaagsel-broed zou genoeg moeten zijn om drie of vier stapels met een diameter van 25-30 cm te inoculeren.

1. Snijd voor elke totempaal drie secties van een boomstam: één stuk van slechts 5 cm lang en twee secties van 15-45 cm lang.

2. Breng je benodigdheden naar de schaduwrijke incubatieplaats en maak de totempalen ter plaatse.

3. Leg een stuk bruin karton of een papieren zak op de grond, strooi een laag zaagsel-broed van ongeveer 1cm dik, en zet een van de stukken van 15-45 cm rechtop bovenop het broed. Voeg nog een laag zaagsel-broed toe bovenop dit gedeelte en blijf vervolgens de totem opbouwen met het volgende stuk hout. bedek eventueel de totem met een plastic of papier zodat het zaagselbroed tussenin de stukken niet uitdroogd

4. Laat de bedekte totempalen 4-12 maanden ingroeien. Wanneer de stammen bedekt zijn met een zichtbare laag paddenstoelen mycelium (witte schimmelachtige substantie), kan de papieren zak of plastic worden verwijderd. De totempaal kan intact blijven of in afzonderlijke secties worden verdeeld om te fruiten.

Het ingraven of gedeeltelijk begraven van je stammen
Het begraven of gedeeltelijk begraven van stammen is cruciaal gebleken voor het succesvol laten vruchten van enkele specifieke paddenstoelensoorten. De voordelen van het begraven of ingraven van deze stammen zijn onder andere extra vocht rondom de stammen, gunstige micro-organismen in de grond en prikkels voor de ontwikkeling van vruchtlichamen, waaronder beperkt licht en zuurstof op een kleiner oppervlak.

We raden aan om maitake, zwavelzwam, chestnut, nameko en reishi stammen te begraven of in te graven nadat ze volledig gekoloniseerd zijn. Een manier om te controleren of je stam is gekoloniseerd, is door te kijken naar mycelium aan de uiteinden van je stammen. Mycelium bedekt niet altijd het hele uiteinde, maar zou zichtbaar moeten zijn op het grootste deel van het uiteinde, ofwel aan het oppervlak of onder de was. Als er geen mycelium zichtbaar is, kun je de gemiddelde kolonisatietijd van de door jou gekozen soort gebruiken. Bij twijfel raden we aan ongeveer een jaar te wachten in gebieden met besneeuwde winters, terwijl mensen in gebieden met milde winters hun stammen na drie seizoenen kunnen ingraven. Houd er rekening mee dat stammen met een grotere diameter langer nodig hebben om te koloniseren.

Om je stammen in te graven, graaf je een gebied uit dat half zo diep is als de diameter van je stammen op een schaduwrijke locatie. Bewaar de grond die je uit dit gebied haalt. Plaats je stammen in een vlotformatie in de uitgegraven geul. Neem vervolgens de orginele grond en pak deze rondom en tussen de stammen, zodat alleen het bovenste oppervlak van de stammen blootligt. Voor chestnut en nameko kunnen houtsnippers of zaagsel worden gebruikt in aanvulling op of in plaats van grond. Bevochtig het gebied zodat het materiaal rondom je stammen compact wordt, en voeg indien nodig meer toe!

Na het inenten

De tijd tussen het inenten en de eerste oogst hangt af van de paddenstoelensoort die je kweekt, de grootte van je stammen en de omgevingsomstandigheden. De meeste paddenstoelen op standaardformaat stammen in gematigde klimaten zullen ongeveer een jaar nodig hebben om volledig te koloniseren voordat ze vruchten dragen. Dit kan variëren van 6 maanden tot twee jaar. Kleinere diameter stammen en zachtere hardhoutsoorten zullen meestal eerder vruchten dragen, maar hebben minder levensduur.

Vaak hebben paddenstoelen koel weer en vocht nodig om vrucht te dragen. De groei vertraagt in de hitte van de zomer. Als je in het voorjaar inent, krijg je mogelijk je eerste oogst paddenstoelen in de herfst, maar meestal duurt het een volledig jaar voordat je de eerste vruchtvorming ziet. Als je in de herfst inent en de mycelium niet in rusttoestand gaat, kun je misschien al in het volgende voorjaar paddenstoelen krijgen, maar waarschijnlijker is het het volgende najaar. De opbrengst van paddenstoelen uit stammen is afhankelijk van het type hout dat je kiest, de soort die je inent en de omgevingsomstandigheden. Over het algemeen genomen hebben harde houtsoorten langer nodig om volledig te koloniseren, maar zullen ze gedurende meer jaren blijven vruchten dragen, terwijl zachte hardhoutsoorten (zoals populier) eerder vruchten dragen maar voor minder jaren. En hout met meer spinthout dan kernhout kan meer paddenstoelen opleveren.

Onderhoud en vruchtvorming